Varikosel, testislerinizi (skrotum) tutan gevşek deri torbası içindeki damarların genişlemesidir. Varikosel, bacağınızda görebileceğiniz varisli damara benzer.

Varikosel, düşük sperm üretiminin ve düşük sperm kalitesinin yaygın bir nedenidir ve kısırlığa neden olabilir. Bununla birlikte, tüm varikoseller sperm üretimini etkilemez. Varikosel ayrıca testislerin normal gelişmemesine veya küçülmesine neden olabilir.

Çoğu varikosel zamanla gelişir. Neyse ki, çoğu varikoselin teşhis edilmesi kolaydır ve birçoğunun tedaviye ihtiyacı yoktur. Bir varikosel semptomlara neden olursa, genellikle cerrahi olarak onarılabilir.

 Görülme sıklığı

Sperm testi bozuk olan erkeklerin %25'inde ve normal sperm parametrelerine sahip erkeklerin %12'sinde varikosel tespit edilmiştir. Ayrıca kısırlık şikayeti ile başvuran erkeklerin %35-40'ında varikosel mevcuttur.

Çoğunlukla sol tarafta görülür, Sol taraftaki toplardamarlar daha uzundur ve içindeki kanın döküldüğü ana damara dik açıyla bağlandığından kan tam olarak boşalamaz. Bazen çift taraflı nadiren de sadece sağ tarafta ortaya çıkabilir.

Belirtiler

Varikosel genellikle hiçbir belirti veya semptom üretmez. Nadiren ağrıya neden olabilir. Ağrı olabilir:

• Keskinden künt ağrıya kadar değişir
• Özellikle uzun süreler boyunca ayakta durma veya fiziksel eforla artış
• Gün boyunca kötüleşir
• Sırt üstü yattığınızda rahatlama
• Bozulmuş fertilite

Zamanla, varikosel büyüyebilir ve daha belirgin hale gelebilir. Varikoselin "solucan torbası" gibi göründüğü tarif edilmiştir..

Nasıl tanı konur?

En önemli tanı yöntemi fizik muayenedir. Testise giden damar ve sinir yapısının elle muayenesinde teşhis konulur. Muayenede öksürtme veya ıkındırma ile karın içi basıncı arttırılır ve  genişlemiş damar yapısı tanınır.

Doppler ultrason ile varikosel araştırması yapılabilir ancak yalnız ultrason ile tespit edilen varikoselin klinik açıdan bir anlamı olmadığı ve operasyona gerek olmadığı bildirilmiştir.

Komplikasyonlar

Bir varikosel aşağıdakilere neden olabilir:

• Etkilenen testisin büzülmesi (atrofi). Testisin büyük kısmı sperm üreten tübüllerden oluşur. Varikoselden dolayı hasar gördüğünde testis küçülür ve yumuşar. Testisin küçülmesine neyin neden olduğu net değildir, ancak arızalı valfler kanın damarlarda birikmesine izin verir, bu da damarlarda basıncın artmasına ve kanda testis hasarına neden olabilecek toksinlere maruz kalmasına neden olabilir.
• Kısırlık. Varikosel, testis içindeki veya çevresindeki yerel sıcaklığı çok yüksek tutarak sperm oluşumunu, hareketini (hareketini) ve işlevini etkileyebilir.

Tedavi

Tedavisi cerrahidir , mikroskop eşliğinde kasık bölgesinden yapılan operasyonla damarlar bağlanır. Ameliyatta mikroskop kullanılması damarların daha net olarak tanınmasını ve testisi besleyen damarın dikkatli bir şekilde korunmasını sağlar.

Varikosel mikro cerrahi yöntemler kullanılarak, tedavi edilebilen; en sık rastlanan erkek infertilitesi sebebidir. Tanısı doğru olarak konulan ve mikro cerrahi yöntemlerin başarılı uygulaması ile tedavi edilen varikosel vakalarında spermiogram değerlerinde % 60-70 oranında düzelme sağlanır. Ancak spermlerdeki bu düzelmenin gebelik oranlarını ne derece düzelttiği konusunda çelişkili araştırmalar vardır. 

Varikosel tedavisi gerekli olmayabilir. Varikoselli birçok erkek herhangi bir tedavi görmeden çocuk sahibi olabilir. Ancak varikoseliniz ağrıya, testis atrofisine veya kısırlığa neden oluyorsa veya yardımcı üreme tekniklerini düşünüyorsanız, varikosel amelyatı düşünülebilir

Ameliyatın amacı, kan akışını normal damarlara yönlendirmek için etkilenen damarı kapatmaktır. Erkek kısırlığı vakalarında, tüp bebek (IVF) gibi teknikler kullanılacaksa, varikosel tedavisi kısırlığı iyileştirebilir veya iyileştirebilir veya sperm kalitesini iyileştirebilir.

Ergenlikte bir varikoselin onarılması için açık endikasyonlar, progresif testiküler atrofi, ağrı veya anormal semen analizi sonuçlarını içerir. Varikosel tedavisi genellikle sperm özelliklerini iyileştirse de, tedavi edilmeyen bir varikoselin zamanla sperm kalitesinin giderek kötüleşmesine yol açıp açmadığı net değildir.

Varikosel onarımı, aşağıdakileri içerebilecek çok az risk olabilir

• Testislerin etrafında sıvı birikmesi (hidrosel)
• Varikosellerin tekrarlaması
• Enfeksiyon
• Bir arterde hasar

Genellikle varikosel operasyonunu takiben 6 ay içersinde spermiyogram sonuçlarındaki düzelmeye rağmen gebe kalmayan olguların mutlaka rahim içi aşılama (IUI) veya tüp bebek –mikroenjeksiyon- uygulamalarına geçmeleri gereklidir.  Aşırı olmayan hafif düzeydeki sperm bozukluklarında sperm yıkama işlemi ve aşılama ile gebelik elde etmek mümkündür. Gerekli görülürse Ürolog (Bevliye Uzmanı) görüşü alınır. Ağır düzeydeki sperm bozukluklarında ise aşılama ile fayda sağlanamaz ve tüp bebek-mikroenjeksiyon tedavisi uygulanması gerekir. 

Verilen sperm örneğinde hiç sperm olmaması durumunda ve bunun nedeni olarak da tıkanıklık saptanmadıysa yani sperm üretim azlığı söz konusuysa o zaman testislerden (erkeğin yumurtalıklarından) alınacak parçalardan elde edilecek spermler ile (TESE) tüp bebek tedavisi yapılması gereklidir.