Prof.Dr.Sedat Kadanalı

Tüp bebek tedavilerinde başarı için en önemli 2 faktörden birisi embriyo diğeri de embriyonun bırakıldığı(transfer) edildiği anne rahmidir. Bu iki faktör de iyi olduğunda gebelik elde etme başarısı da iyi olmaktadır. Her iki faktörden birisinin kötülüğü başarıyı olumsuz etkilemektedir. Yani elimizde olan çok iyi bir embriyoyu, gebeliğin  yerleşmesi  için uygun zamanda  olmayan bir rahmin (endometrium) içine transfer edersek  bu embriyo tutunamayacak ve gebelik oluşmayacaktır. Tabii bunun tam tersi de geçerlidir. Yani kötü bir embriyoyu uygun rahim içine transfer edildiğinde de gebelik oluşmayacaktır.

Tüp bebek işlemlerinde embriyo transferi yumurta toplanmasından 2 ile 5 gün arasında yapılmaktadır. Yumurta çatlatıcı iğne verildikten 34-36 saat sonra yumurtlama olmakta(tüp bebekte yumurtalar  toplanmakta) ve  bu hormonun(LH hormonu) etkisi ile yumurtaların içinden çıktığı foliküllerden progesteron hormonu salgılamaktadır. Ayrıca yumurta toplama işlemi sonucu hastalara destek amaçlı progesteron içeren ilaçlar verilmektedir. Progesteron hormonunun görevi rahimi yani endometriumu embriyonun yerleşmesine hazırlamasıdır. Buna endometrial reseptivite denmektedir, Türkçe tam karşılığı olmasa da “rahim zarının  kabul edebilirliği” diye yorumlayabiliriz. Yani misafir geldiğinde evin hazır olması, yemeğin ve ikramların hazırlanmış olması en önemlisi kapının açık olması gerekir. Rahim zarı her zaman embriyoyu yerleşmesi için kabul etmez implantasyon penceresi dediğimiz bu dönem yumurtlamadan (yumutlamayı sağlayan LH hormonu salınımından) 3-6 gün sonradır. Bu dönem sonrası kapı kapanır, yani bu dönem dışında embriyo gelirse  rahime tutunamaz  ve gebelik oluşmaz.

Yapılan bilimsel çalışmalar kadınların çoğunda  implantasyon döneminin  LH salgısında sonraki 3-6 gün içerisinde olduğunu gösterse de tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan hastaların incelenmesinde bazı kadınlarda bu rahim içi kabul edilebilirlik (endometrial receptivity) döneminin farklı olduğunu ortaya koymuştur. Bu hastalarda tüp bebek başarısızlığın sebebi embriyonun uygun olmayan dönemdeki rahime bırakılması olduğu anlaşılmıştır. Bu gelişmeler sonucu rahimin veya rahim zarının gebeliğe uygun olduğunu belirleyen bir test geliştirilmiştir. Bu teste ERA (Endometrial Receptivity Assay) adı verilmiştir.

ERA testi İspanya’da IVI grup denilen grup tarafından geliştirilmiştir. Test şöyle yapılır, tüp bebeğe başlamadan önceki aylarda ultrason ile yumurta gelişimi takip edilir, adetin 11. Günü izleme başlıyor. Yumurta büyüklüğü 15 mm ulaştığında kan veya idrardan LH hormonuna günlük bakılıyor, hormon salınmaya başlayıp en yüksek değere çıktığı gün tespit ediliyor. Bu gün “0”.  gün kabul edilerek 7. Gün rahim içerisinden 3 mm plastik bir kanül ile  basit bir şekilde örnek alınıyor, alınan bu örnek IVI nin gönderdiği özel tüplere  konularak İspanya’ya inceleme için gönderiliyor. Laboratuvar 238 geni inceleyerek rahim zarının uygunluğunun olup olmadığı 10-15 gün sonra bildiriyor.

 ERA testi sonucu 2 şekilde geliyor

-          Endometrial reseptivite uygun(Receptive)

-          Endometrial reseptivite uygun değil (Non-receptive)

Eğer  rahim zarı uygun(receptive) ise embriyo transferi rutin her kadında yapıldığı gibi 3-5 gün içerisinde yapılabilir. Eğer sonuç “uygun değil ise bu kadınların ilave testler( daha sonraki aylarda  belirlenen günün doğrulanması) ile reseptivitenin hangi gün olduğu belirleniyor ve bu kadınlarda transfer klasik olarak 3-5 günde değil testin ön gördüğü – yani rahimin embriyoyu kabul ettiği -zamanda yapılması gerekiyor. Buna kişiye özel transfer zamanlaması denmektedir.

Aslında test iyi çıktığında sevinmek gerekir ama sanıyorum  ERA testi sonucunda  uygun(receptive) iyi teste sevinmemek gerekiyor. Çünkü bu test, normal tüp bebek hastalarına değil de tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan hastalara yaptığımız bir test dolayısı ile  başarısızlığa bir sebep aradığımız hastalardır. Eğer test iyi çıkarsa düzelteceğimiz dolayısı ile başarıyı sağlayacağımız bir faktör bulamadığımızdan sevinemiyoruz. Ancak test uygun değil ( non-receptive)  çıktığında seviniyoruz. Çünkü uygun zamanda embriyo transferini yaparak gebelik yakalama şansımız doğmuş oluyor. İyi çıkanteste sevinmeme paradoksunu burada da yaşıyoruz. Aslında tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı testlerinin çoğunda böyle bir paradoks yaşamaktayız.

ERA testinin fiyatı da çok merak edilen bir soru, bu sorunun cevabını testi İspanya’da yapan  Iviomics firmasının bana gönderdiği aşağıdaki satırları kopyalayarak vermek istedim.

Concerning the shipment of the sample, it is quite simple because as it will be traveling at room temperature .
The cost of ERA ®  test  is € 490.The cost of the biopsy KIT is  €12, including 1 cryotube  + 1 special envelopes laminated+1 specisafe packaging .
 The total amount will be €502+ Transportation fees ( around 40/50 euros).

Our customer support will organize the shipment.

Yani ERA testinin  550Euro civarında maliyeti var.Ayrıca klinikte yapılan bu biopsy alma ve kullanılan kateterinde bir maliyati olacağını hesaba katmak gerekir. Yukarıda ki fiyat Iviomics firmasının testi yapmak icin aldığı ücretttir.

Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan hastalarda buna sebep olabilecek tüm faktörleri ekarte etmemize ve kaliteli embryo transferine rağmen gebelik elde edemediğimizde ERA testi yapmak bir alternatif olarak önümüze çıkmaktadır.